Jodie Jackson, oprichter van het Britse News Literacy Lab, staat aan de basis van een succesvol programma voor nieuwswijsheid. Ze is vooral een voorvechter van oplossingsgerichte journalistiek. “Negatieve gevoelens als gevolg van nieuws zijn het probleem niet, het is problematisch dat het vaak de enige gevoelens zijn.”

Vanuit haar eigen onvrede met het nieuws, ging Jodie Jackson twaalf jaar geleden op zoek naar alternatieven. Het nieuws mijden bleek niet de oplossing, want daar kon ze niet omheen. Geheel toepasselijk vond ze de uitkomst bij oplossingsgerichte journalistiek* en ziet ze het als haar missie om die wijze lessen door te geven aan de volgende generatie. 

“Ik voelde zoveel verandering toen ik me meer ging verdiepen in oplossingsgerichte journalistiek. Ik voelde meer empathie, vindingrijkheid en me vastberaden om mijn steentje bij te dragen”, vertelt Jodie. Als ze merkt dat haar kinderen nog veel meer informatie op zich af krijgen dan zij zelf toen ze jonger was, besluit ze hier een kinderboek over te schrijven en kinderen hiermee te helpen. Ze verdiept zich nog meer in de materie en na een Master in Positieve Psychologie zet ze haar eigen nieuwswijsheidsprogramma op. 

Tijdens het programma leren jongeren over hoe nieuws wordt gemaakt, de basisprincipes van journalistiek en over mis- en desinformatie. Net zoals bij andere mediawijsheidslessen. Maar Jodie’s programma voegt hieraan toe dat de studenten leren over de negativity bias – hoe iets negatiefs een veel grotere invloed op onze psychologische toestand kan hebben dan iets positiefs – hoe dit werkt in ons brein en wat de alternatieven zijn. 

Jodie laat haar studenten bewust zo vroeg mogelijk kennis maken met oplossingsgerichte, of constructieve journalistiek. “Het is niet genoeg om alleen te weten dat het bestaat, je moet het ook echt ervaren. Ik zeg altijd; je krijgt de voordelen van de sportschool ook niet door te weten dat ‘ie er is, je ervaart die voordelen door ook echt te gaan.”

Een ander verschil met vele andere mediawijsheidsprogramma’s is volgens Jodie dat haar programma de jongere als nieuwsgebruiker centraal stelt. “Vaak gaat het erover dat nieuws belangrijk is voor een goed werkende democratie. Dat is natuurlijk ook zo, maar voor jongeren werkt dat argument niet. We maken jongeren daarom duidelijk: het gaat hier om jou, en om jouw mentale gezondheid en informatievoorziening waar we aan willen werken.”

Want dat nieuws een negatieve invloed kan hebben op de mentale gezondheid van jongeren werd aan het begin van het programma nog weer eens duidelijk. De antwoorden op de vraag ‘hoe voel je je door het nieuws?’ voorafgaand aan het programma creëerden het bovenstaande woordweb met veel negatieve gevoelens. Volgens Jodie zijn die gevoelens zelf niet het probleem, maar het gebrek aan andere, hoopvolle gevoelens. “Boosheid is helemaal niet erg, dat is ook wat mensen beweegt, maar het is problematisch als het de enige emotie is. Voeg je daar hoop aan toe, dan krijg je actie”, vertelt ze. De begrippen die aan het einde van de module werden genoemd, gaven dan ook een heel ander beeld:

Het begrip ‘hoop’ wordt volgens Jodie vaak verkeerd geïnterpreteerd. “Hoop wordt soms als een ‘fluffy’ iets gezien, maar het is zo belangrijk! Hoe kun je ooit stappen ondernemen om iets te veranderen als je zelf geen hoop hebt dat het zin heeft? Hoop wordt wel eens als een uitkomst gezien, maar hoop is eerder de input die je nodig hebt om andere uitkomsten te bewerkstelligen.” 

Uit het rapport dat de impact van het programma onderzocht, bleek dat zowel studenten als docenten enorm positief gestemd waren. Volgens het rapport voelden de studenten zich na het programma meer geïnteresseerd in het nieuws, voelden ze zich beter voorbereid om de geloofwaardigheid van nieuwsverhalen te evalueren en waren ze zich meer bewust van hun eigen vooroordelen en die van nieuwsmakers. 

Nu de pilot is geslaagd, wil Jodie het programma op meer scholen beschikbaar maken. “Alles is al helemaal uitgewerkt en klaar om te gaan. Docenten kunnen het precies volgen en hoeven verder zelf niks meer voor te bereiden.” Ook wil Jodie gaan samenwerken met andere bestaande nieuwswijsheidsorganisaties om haar toegevoegde onderdelen te integreren.

Meer weten? Hier download je het volledige rapport en hier lees je meer over Jodie Jackson en haar initiatieven. 

*Oplossingsgerichte journalistiek is nauw verwant aan constructieve journalistiek. Het wekt misschien de indruk dat het alleen om oplossingen gaat, maar dat is zeker niet het geval. Net zoals bij constructieve journalistiek worden (maatschappelijke) problemen als uitgangspunt genomen. Het gaat erom niet alléén de dominante nadruk op het probleem te leggen, maar daarnaast o.a. te kijken naar mogelijkheden voor alternatieven. Met als doel een meer accuraat beeld van de wereld te schetsen.