Begin deze maand organiseerde het Commissariaat voor de Media het symposium: ‘Jongeren, nieuws en sociale media. Hoe bereiden we ons voor op de toekomst?’ Deze middag stond in het teken van het nieuwe onderzoeksrapport, waarin centraal staat hoe jongeren met nieuws en sociale media omgaan. Een aantal van onze NewsZees was bij deze middag aanwezig.
‘Maar 6 procent van de jongeren geeft aan geen vertrouwen in het nieuws te hebben’, met deze uitspraak begon presentator Jeroen Smit het symposium, waarna hij al snel het woord gaf aan Amma Asante, voorzitter van het Commissariaat voor de Media. Zij benadrukte dat sociale media een van de belangrijkste nieuwsbronnen zijn voor jongeren, maar dat traditionele media hier nog nauwelijks op te vinden zijn. Assante beschreef de situatie als twee gescheiden kamers: sociale media en traditionele media. Ze vindt dat traditionele media uit hun comfortabele kamer moeten stappen en mee moeten schuiven met de maatschappelijke veranderingen. Beleidsmakers en journalisten, zo onderstreepte ze, moeten actie ondernemen om jongeren betrokken te houden bij het nieuws.
Onderzoekers aan het woord
Uit het onderzoek blijkt dus geen sprake te zijn van een vertrouwenscrisis – zoals vaak gedacht – aangezien 94 procent van de jongeren aangeeft min of meer vertrouwen te hebben in het nieuws. Na het welkomstwoord van Assante kregen de onderzoekers Karin Schut, Irene Costera Meyer en Edmund Lauf een microfoon. Zij namen de zaal mee in het verloop van het onderzoek, dat nog nooit eerder op deze schaal onderzocht is onder alleen jongeren. Eerdere studies combineerden de gegevens van jongere en oudere generaties. Het onderzoek duurde een jaar, waarin 2010 jongeren en 497 ouderen een vragenlijst invulden, en dertien interviews met nieuwsmakers zijn afgenomen.
Onderzoekster Karin Schut presenteerde de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek. Naast de toch wel positieve uitkomst dat de meesten min of meer vertrouwen hebben in het nieuws, blijkt er ook een grote uitdaging voor nieuwsorganisaties te zijn. Zij moeten jongeren weten te bereiken met een op jongeren gericht journalistiek aanbod op de platformen waar zij zich bevinden, maar een verdienmodel op sociale media ontbreekt.
Schut benadrukte in haar presentatie dat een pluriform medialandschap, waar meerdere onafhankelijke nieuwsredacties hun werk doen, onmisbaar is voor een goed werkende maatschappij. Deze belangrijke voorwaarde dreigt, volgens Schut, in het gedrang te komen als nieuwsmerken terughoudend blijven om op deze platformen aanwezig te zijn. Om nieuwsorganisaties en beleidsmakers een duwtje in de goede richting te geven, kwam het Commissariaat voor de Media met vier aanbevelingen.
Masterstudenten overhandigen het rapport
Loes Mulder, de secretaris-generaal van het ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, was ook aanwezig bij het symposium. Twee masterstudenten van de opleiding Journalistiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam kregen de eer om het officiële rapport aan de secretaris-generaal te overhandigen. De studenten spraken hun waardering uit voor het onderzoek en hopen dat het traditionele nieuwsmedia en de overheid stimuleert om meer aandacht te hebben voor de zoektocht naar de aansluiting bij jongeren. Mulder benadrukte dat een divers en toegankelijk medialandschap voor iedereen een van de steunpilaren is van onze democratische rechtsstaat.
De macht van Big Tech
Heeft Big Tech over vijf jaar de wereld in zijn greep? Deze vraag vormde het middelpunt van gesprek toen wetenschappers Theresa Josephina Seipp en Marcel Betzel vervolgens het podium betraden. Bedrijven zoals Meta, Apple en Google hebben momenteel een enorme invloed op de samenleving en, volgens Seipp en Betzel, zal deze invloed de komende jaren alleen maar verder groeien. Ze benadrukten dat er dringend beleid nodig is om deze techgiganten onder controle te houden, omdat ze bijvoorbeeld met hun algoritmes op de socials bepalen welk nieuws jongeren bereikt of niet. Toch zien ze ook positieve ontwikkelingen en een toenemende beweging richting strenger toezicht op deze organisaties.
Levendige discussie
De dag eindigde met een levendig panelgesprek, waaraan onder anderen Janna Nieuwenhuijzen (Snackpaper), Rien van Beemen (CEO Mediahuis), Wieneke van Vucht (BNNVARA) en Arne van der Wal (Follow the Money) deelnamen. Zij bespraken de toekomst van nieuwsmedia, waarbij interessante discussies ontstonden tussen vertegenwoordigers van nieuwe media en traditionele nieuwsorganisaties. Volgens alle partijen is de definitie van de journalistiek veranderd vergeleken met vroeger, bijvoorbeeld met de opkomst van sociale media en nieuwe jonge content creators die niet aan een nieuwspartij zijn gebonden.
Na het afsluitende panelgesprek stonden de drankjes en hapjes voor de borrel klaar, waar journalisten, studenten en andere jongeren uit de zaal de middag samen konden nabespreken. Het rapport richtte zich op jongeren onder de 24 jaar en die kwamen tijdens de bijeenkomst eigenlijk niet aan het woord. Bij een volgende keer is dat hopelijk beter en is er ook werk gemaakt van de aanbevelingen!