Database Nieuws en Journalistiek
De Database Nieuws en Journalistiek van #UseTheNews bevat onze selectie van kwalitatief goed en bruikbaar les- en ander materiaal voor educatie over nieuwswijsheid.
De database is zo ingericht dat docenten snel relevant materiaal kunnen vinden dat past in leerlijnen. We hebben – voor het eerst in ons land – ook bruikbaar ondersteunend materiaal van nieuwsorganisaties toegevoegd om de lessen nog leuker en interessanter te maken.
Suggesties of vragen? Mail school@usethenews.nl.
#UseTheNews en CED-Groep: ImageZ
Met ImageZ leren scholieren over (beeld)journalistiek met hulp van leuke opdrachten. De focus ligt op beeld als de belangrijkste vorm waarmee jongeren in aanraking komen met nieuws. Centraal staat het bezoek van een persfotograaf aan een klas.
Luister in de klas: mobieltjesverbod (Nieuws in de klas)
Hoe gaat een journalist aan de slag als de overheid een belangrijk besluit neemt, zoals het mobieltjesverbod op scholen? Welke scholen ga je bellen? Wat schrijf je op? Waar moet je allemaal rekening mee houden? NRC-journalist en onderwijsredacteur Denise Retera vertelt erover in deze aflevering van Luister in de klas.
What’s Going On in This Picture? – The New York Times
Elke week zet de New York Times een intrigerende nieuwsfoto online om in de klas te bespreken. Vragen om het gesprek te begeleiden wordt bijgeleverd. Een week later volgt het antwoord wat er in beeld gebeurde
Vincent Krijtenburg, camerajournalist ZuidWestTV: Werkdag van een journalist
Vincent Krijtenburg, camerajournalist ZuidWestTV, maakte een leuke video over de werkdag van een camerajournalist.
DPG Media/PZC: Het verhaal van Ernst Jan Rozendaal
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk in zijn of haar regio bijzonder? Ernst Jan Rozendaal van de PZC legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/Tubantia/AD: Het verhaal van Angelique Kunst
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk in zijn of haar regio bijzonder? Angelique Kunst, jarenlang verslaggever van De Twentsche Courant Tubantia en intussen onderzoeksjournalist van het AD, legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/Eindhovens Dagblad: Het verhaal van Jelle Krekels
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk in zijn of haar regio bijzonder? Onderzoeksjournalist Jelle Krekels van het Eindhovens Dagblad legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/AD Rotterdams Dagblad: Het verhaal van Iffet Subaşı
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk in zijn of haar regio bijzonder? Iffet Subaşı van AD Rotterdams Dagblad legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/BN DeStem/AD: Het verhaal van Nicole Roelands
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk in zijn of haar regio bijzonder? Nicole Roelands van BN De Stem AD legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/de Stentor: het verhaal van Bas Tijhaar
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken En wat maakt het werk bijzonder? Coördinator Digitaal Uit van de Stentor, Bas Tijhaar, legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/Trouw: Het verhaal van verslaggever Robin Goudsmit
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken En wat maakt het werk bijzonder? Verslaggever Robin Goudsmit van Trouw legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/nu.nl: Het verhaal van verslaggever José Boon van Nu.nl
Wat zijn drijfveren voor een journalist om een verhaal te maken? En wat maakt het werk zo bijzonder? José Boon van nu.nl legt het uit in tekst en een leerzame video.
DPG Media/De Gelderlander: Het verhaal van regioverslaggever Lars
Hoe werken en denken regioverslaggevers? Journalist Lars Barendregt van De Gelderlander legt het in tekst en een leuke leerzame video.
CED-Groep: Nieuwsbegrip
Nieuwsbegrip is een onderwijsmethode voor begrijpend en technisch lezen gebaseerd op actuele nieuwsthema’s.
#UseTheNews en Beeld & Geluid: onlineles Framing
#UseTheNews maakte samen met Beeld & Geluid de onlineles Framing (op LessonUp). Een stap-voor-stapuitleg hoe framing door al het nieuws is en hoe je het zelf kunt herkennen.
#UseTheNews en Beeld & Geluid: onlineles Pluriformiteit
#UseTheNews maakte met Beeld & Geluid Onderwijs de les Pluriformiteit over de rol van de journalistiek. Een les die stap voor stap uitlegt hoe de journalistiek werkt, hoe nieuws tot stand komt en waarom pluriformiteit zo belangrijk is voor het verkrijgen van nieuws. (op LessonUp)
MBOMediawijs: explainer werking journalistiek
De gevestigde media worden steeds vaker weggezet als fake news. In deze video geeft Marit Montsanto uitleg over het belang van betrouwbare en veelzijdige journalistiek voor de werking van een democratische samenleving.
Fontys Journalistiek: rollen in de journalistiek
De opleiding journalistiek van Fontys legt uit wat de rollen in de journalistiek zijn en hoe dat wordt opgenomen in de opleiding.
#UseTheNews Nederland: verkiezingsspecials NewsZees bij ANP en NOS
Het jongerenteam van #UseTheNews maakte voor de verkiezingen van 2023 een driedelige informatieve special met een extra oog voor wat jongeren bezighoudt. Ze brachten onder meer en bezoek aan de NOS en aan het ANP.
VRT: EDUbox nepnieuws
De Belgische omroep VRT ontwikkelde een lesprogramma over nepnieuws. Met de zogeheten EDUbox nepnieuws kruipen jongeren in de huid van een ‘nieuwsdetective’. Ze krijgen tips en achtergrondinformatie om nepnieuws te ontmaskeren. Wat is nepnieuws? Waarom wordt nepnieuws en andere vormen van misleidende informatie verspreid? En wat is deep fake? … Via concrete voorbeelden, interactieve oefeningen,
Universiteit van Nederland: hoe herken je een deepfake (in het nieuws)
In een #deepfakevideo kun je iemand iets laten zeggen wat diegene niet daadwerkelijk heeft gezegd. Hoe weet je dan nog wat echt en wat nep is? Siri Beerends (Universiteit Twente | Media Lab Setup) legt uit waar je op kunt letten en wat de mogelijke gevaren van deepfakes zijn. De video is te gebruiken in
RTV Drenthe: Hoe wordt nieuws gemaakt? Achter de schermen bij een omroep
Online, televisie en radio. Elke dag wordt er nieuws voor gemaakt bij RTV Drenthe. Maar wat gebeurt er allemaal voordat jij het kan lezen, zien of horen. Verslaggever Ronald Oostingh neemt je mee achter de schermen.
MBOMediawijs: Fake news, media & politiek, de filterbubbel
Een les voor het mbo over het fenomeen filterbubbel in relatie met nieuws.
MBOMediawijs: Desinformatie, misinformatie en malinformatie
Een les voor het mbo over de begrippen desinformatie, misinformatie en malinformatie.
MBOMediawijs: diversiteit in de media
Een les over diversiteit in de media voor het mbo. Centraal staan media als vertegenwoordiging van de samenleving en (het gebrek aan) diversiteit in de media.
MBOMediawijs: factchecken van nieuws
Een les over factchecken van nieuws voor het mbo.
Nu.nl: Over ons
Nu.nl heeft een leuke site met extra informatie over journalistieke keuzes, nieuwsquizzen en scholieren kunnen vragen stellen.
NOS Jeugdjournaal: Wat te doen met vervelend nieuws?
Helaas is het nieuws vaak niet vrolijk. Ook in het Jeugdjournaal komen onderwerpen voorbij waarvan je kan schrikken. Over grote rampen, of over moord. Of over andere nare dingen die kinderen meemaken en die in het nieuws komen. Op deze pagina vind je allerlei tips, ook om te bespreken in de klas.
NLPO: De Lokale Omroep in Kaart
Docenten die in contact willen komen met lokale media om lessen over nieuwswijsheid dichter bij de leerlingen te brengen, kunnen deze handige dienst gebruiken van de Nederlandse Lokale Publieke Omroepen.
MBOMediawijs: desinformatie
Docenten van het Practoraat Mediawijsheid hebben lessen ontwikkeld over het thema desinformatie. Gebruik dit lesmateriaal om met studenten te zoeken naar antwoorden op vragen als: Hoe herken ik desinformatie? Wat is een betrouwbare bron? Hoe komt nieuws tot stand? Het Practoraat Mediawijsheid is een leergemeenschap van Amsterdamse mbo-docenten gericht op de ontwikkeling van kennis, expertise
NOS op 3 op YouTube
NOS op 3 legt het nieuws uit in duidelijke taal, zodat jongeren het nieuws beter kunt volgen. Voor docenten is deze YouTube-site handig om snel actuele items te vinden bij het nieuws.
Universiteit van Leiden: Nieuwscheckers
Nieuwscheckers is een factcheck-initiatief van de opleiding Journalistiek en Nieuwe Media van de Universiteit Leiden. Goed te gebruiken in lessen als er actuele onderwerpen nodig zijn bij thema factchecks of nepnieuws. De missie van Nieuwscheckers is om het publiek te helpen (online) nieuws en informatie op waarde te schatten. Dat doen we door twijfelachtige beweringen
Nieuws in de Klas: Cartoons in het nieuws
Cartoons staan in iedere krant. Maar wat betekenen ze precies? Met het lespakket Cartoons in het nieuws van Nieuws in de Klas leren de leerlingen van alles over cartoons en spotprenten. Het lespakket is gemaakt in samenwerking met het Persmuseum/Beeld en Geluid.
Nieuws in de Klas: Persfotografie
Wat is de rol van fotografie in een krant? Hoe illustreert beeld een verhaal, of juist andersom? Over het onderwerp persfotografie maakte Nieuws in de Klas een speciaal lespakket. Hoe gaat een fotojournalist te werk? En welke materialen heb je allemaal nodig? De opdrachten kunnen ook zonder de nieuwsservice, maar voor optimaal resultaat is het
Nieuws in de Klas: Wat is nieuws?
In deze les duikt Nieuws in de Klas dieper in op de vraag: Wat wordt er eigenlijk bedoeld met ‘nieuws’? Leerlingen kunnen onderzoeken hoe de media fungeren als de ‘waakhond’ van de samenleving en wanneer nieuws als maatschappelijk relevant wordt beschouwd. Daarnaast worden de vijf W’s en één H-vragen verkent die journalisten gebruiken in hun
Nieuws in de Klas: Nieuwsservice
De Nieuwsservice is een kosteloos abonnement op nieuwsmedia. Docenten en leerlingen kunnen het nieuws van nieuwstitels op papier of digitaal gebruiken in de les. Digitaal wordt vier weken per nieuwstitel toegang geboden, op papier is dit twee weken. Nieuwstitels kunnen gelijktijdig of gespreid geleverd worden. Docenten kunnen het hele jaar het nieuws gebruiken in de
Hoe?Zo!Mediawijs: Nepnieuws
Het fenomeen nepnieuws uitgelegd voor wat jongere kinderen.
Netwerk Mediawijsheid: Filterbubbel
De filterbubbel (ook wel filter bubble) is het verschijnsel waarbij websites en zoekmachines hun resultaten afstemmen op jouw (eerdere) online zoekgedrag. Dat kan handig zijn, maar maakt het ook lastiger om andere meningen of diverse informatie- en nieuwsbronnen te vinden. Wat kun je doen om de filterbubbel te omzeilen? Deze site helpt jongeren op weg.
Netwerk Mediawijsheid: beeldgeletterdheid
Beeld is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Op sociale media, in reclames of het onderwijs; overal worden verhalen verteld met video’s, foto’s en animaties. Beelden zijn, zeker in combinatie met geluid, een krachtig middel. Ze kunnen ons raken, betrekken én beïnvloeden. Vaak gebeurt dat onbewust. Deze website gaat in op beeldgeletterdheid en
Netwerk Mediawijsheid: Invloed van de media
Media zoals kranten en televisie kunnen misleiden en de werkelijkheid kleuren. Ook op internet zijn gekleurde of (bewust) gemanipuleerde berichten te vinden, zoals op sociale media of nieuwswebsites. Mediawijs zijn betekent onder andere: begrijpen hoe media de werkelijkheid weergeven, om op basis daarvan een bewust oordeel te kunnen vormen. Waar moet je op letten en
Nieuws in de Klas: Checklist Nepnieuws
Nieuws in de Klas stelde een checklist samen voor jongeren die nepnieuws willen leren herkennen.
NPO Kennis: Nepnieuws
NPO Kennis heeft een website met veel informatie en uitleg over nepnieuws, chatbots, deepfakes, met quizen.
Nieuws in de Klas: Breaking News
Nieuws in de Klas maakte deze serious game waarin je een e-stage loopt bij een krant. Ben jij scherp genoeg? Stressbestendig? Zorgvuldig? Speel de game en verdien badges. Verzamel ze allemaal en ontdek of er een echte journalist in je schuilt.
Netwerk Mediawijsheid: Nepnieuws
Nepnieuws is misleidende en onjuiste informatie, die wordt verspreid om geld te verdienen of om de publieke opinie te beïnvloeden. Het is een vorm van desinformatie. Desinformatie en nepnieuws kunnen vele vormen hebben: een nieuwsbericht op het internet, een video op sociale media of een plaatje in een appgroep. Op deze site staan uitleg, tips
Netwerk Mediawijsheid:Wat hebben bots en trollenlegers te maken met nepnieuws?
Om nepnieuws te verspreiden worden vaak nepaccounts ingezet. Dat gebeurt bijvoorbeeld in verkiezingstijd. Je hoort dan in het nieuws over ‘bots’ of ’trollenlegers’ die de publieke opinie beïnvloeden. Deze trollen en bots zorgen ervoor dat nepnieuws snel op grote schaal verspreid kan worden. Deze site geeft uitleg.
Netwerk Mediawijsheid: Deepfake
Deepfake is een verzamelnaam voor software waarmee je nepvideo’s kunt maken die bijna niet van echt te onderscheiden zijn. Met deze software kun je iemand dingen laten zeggen of doen die hij of zij in werkelijkheid nooit gezegd of gedaan heeft. Deepfake is een vorm van wat we synthetische media noemen: media die zijn gemaakt
Netwerk Mediawijsheid: Wat is persvrijheid precies?
Op internet kan iedereen nieuws maken en informatie delen. Hierdoor lijkt het steeds lastiger om betrouwbare informatie te vinden. Hoe zorg je ervoor dat je toch goed geïnformeerd wordt? Bijvoorbeeld als je naar de stembus gaat? Daarvoor hebben we vrije pers nodig. Journalisten die de dingen onafhankelijk uitzoeken en controleren. Maar wat is persvrijheid precies?
NOS Jeugdjournaal: Sommige video’s van de oorlog op TikTok zijn nep (maar hoe weet je dat?)
Tanks die over auto’s rijden, schietende soldaten, straaljagers die worden neergeschoten. Op TikTtok komen veel filmpjes voorbij over de oorlog in Oekraïne. Maar sommige daarvan blijken hartstikke nep te zijn. Hoe weet je of je naar iets echts zit te kijken of niet? Annabelle sprak erover met kinderen van basisschool De Triangel in Weesp en
NOS Stories: Hoe je checkt wat er klopt van een verhaal
NOS Stories maakte een mooie checklist voor jongeren die een nieuwsbericht of nieuwsbeelden willen checken.
Nederlands Jeugdinstituut: Hoe ga je om met nieuws?
Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een overzichtelijke webpagina over omgaan met nieuws. Het biedt jongeren en docenten tools en uitleg.
MediaWise: three tips voor spotting misinformation
Het Amerikaanse initiatief voor nieuwswijsheid MediaWise (Poynter) heeft een leuke video gemaakt met tips in het Engels over herkennen van desinformatie. Goed te gebruiken in les Engels.
Nieuwsmakers (Vlaams)
Nieuwsmakers van het Belgische Mediawijs/Nieuws in de klas is een lespakket in vier modules over nieuws. De nadruk ligt op Vlaanderen maar veel van het materiaal is uitstekend te gebruiken in een Nederlandse klas.
LessonUp: Nieuwsquiz
Elke week heeft LessonUp een gratis nieuwsquiz voor leerlingen en studenten in po, v(s)o en mbo. Wekelijks doen duizenden leraren en leerlingen deze nieuwsquiz, bijvoorbeeld om de week af te sluiten.
Het Klokhuis: Wat is nieuws? Huh?!
Het komt elke dag voorbij, maar wat is nieuws eigenlijk? In deze Huh?! wordt het uitgelegd. Deze video komt uit de aflevering ‘Het Kantoor 309’.
NOS Jeugdjournaal op YouTube
Het NOS Jeugdjournaal heeft op YouTube een voor klassikaal gebruik mooi dagelijks aanbod van nieuwsonderwerpen.
SchoolTV/HUMAN: Medialogica in de Klas
Het HUMAN-televisieprogramma Medialogica heeft een eigen aanbod voor in de klassen, via SchoolTV. Een artikel in de krant, een programma op tv: de media hebben veel invloed op de manier waarop het publiek een onderwerp beoordeelt. Maar in hoeverre zijn de media een betrouwbare gids?
Hogeschool Windesheim: Nep Echt!
De app Nep Echt! van het lectoraat Jeugd & Media van hogeschool Windesheim helpt jongeren met een licht verstandelijke beperking om een zelfstandiger én veiliger online leven te leiden. Elk kind moet veilig, gezond en kansrijk kunnen opgroeien in de digitale samenleving. Het lectoraat bevordert daarom mediawijsheid onder jongeren en de volwassenen die hen helpen
FutureNL: De Dag Vandaag
De Dag Vandaag is de gratis digitale agenda voor leerlingen van groep 3 tot en met 8 van het basisonderwijs. Aan de hand van actuele gebeurtenissen maken ze kennis met maatschappelijke thema’s als duurzaamheid, mediawijsheid, vrijheid, democratie en kinderrechten. Ook bevat De Dag Vandaag lesopdrachten, video’s, enquêtes en andere vormen van activatie.
FutureNL: #Waarzeggers
Met #Waarzeggers leren scholieren (groep 6-8) over journalistiek en de mechanismen van online informatiemanipulatie. Leerlingen krijgen een kijkje in de keuken van de journalistiek en leren omgaan met desinformatie op social media. Het materiaal bestaat uit een handleiding, werkbladen, slides, artikelen en vlogs. Kosteloos.
Europese Unie: herkennen en bestrijden van desinformatie
De Europese Unie maakte een lespakket over het herkennen en bestrijden van desinformatie. Met deze toolkit kunnen leerkrachten in het middelbaar onderwijs hun leerlingen helpen om bij het surfen feit van fictie te onderscheiden. De toolkit bestaat uit een aanpasbare powerpointpresentatie met instructies.
Profiel van DPG Media
Mediaconcern DPG presenteert zichzelf in beeld en tekst. De site biedt een mooi overzicht van alle aspecten van dit Belgisch-Nederlandse concern en is geschikt om in een klas te gebruiken ter ondersteuning van het uitleggen van journalistiek of het medialandschap.
Netwerk Mediawijsheid: Isdatechtzo?
Zeer complete website die uitleg geeft over (het herkennen van) nepnieuws, de potentiële gevaren van kunstmatige intelligentie in het nieuws, factchecken en over journalistiek. Isdatechtzo.nl is ontwikkeld door Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met Beeld en Geluid Den Haag en ECP om bezoekers te informeren over de werking van nepnieuws en hoe je kan herkennen of
Rijksoverheid: Dossier Desinformatie
De Rijksoverheid stelde een achtergronddossier op over desinformatie/nepnieuws. Docenten en leerlingen krijgen hier een beeld van de begrippen en de ontwikkelingen.
Rijksoverheid: tools tegen desinformatie
Desinformatie kan het open publieke debat beïnvloeden en dat vormt een risico voor onze samenleving. Om dit probleem aan te pakken schreven SIDN Fonds en Limelight Foundation gezamenlijk de call ‘Grip op desinformatie’ uit. Dit leverde verschillende innovatieve tools op, een greep uit de vele oplossingsrichtingen. Te gebruiken door docenten en leerlingen.
Deutsche Welle: How to spot AI images
De Duitse publieke omroep Deutsche Welle maakte een Engelstalige video over het kunnen herkennen van kunstmatige intelligentie in beeldmateriaal. Geschikt voor lessen Engels.
Serious game Bad News
Het doel van het spel is om de manipulatie-technieken die vaak worden gebruikt om mensen te misleiden bloot te leggen. Bad News/Slecht Nieuws werkt als een psychologisch “vaccin” tegen desinformatie: door het te spelen bouw je cognitieve weerstand op tegen bekende vormen van manipulatie die je online tegen kan komen.
Beeld en Geluid/SMILES: lespakket desinformatie
Beeld en Geluid stelde een lespakket desinformatie samen. Dit lespakket kan door de docent zelfstandig ingezet worden tijdens lessen burgerschapsonderwijs, maatschappijleer, Nederlands, activiteitenweken of een les waar het belang van journalistiek en persvrijheid extra uitgelicht mag worden. Binnen het lespakket worden leerlingen meegenomen in de wereld van nepnieuws, desinformatie en online manipulatie. De leerlingen maken
Beeld en Geluid: Onderwijs Mediacollectie
De Onderwijs Mediacollectie van Beeld & Geluid zit tjokvol audio- en videofragmenten die je als docent kunt gebruiken in je les. Met 160.000 programmatitels is de keuze groot. Er staat, per vak, digitaal lesmateriaal klaar dat je direct op je digibord kunt presenteren.
BBC: Other Side of the Story
Website van de BBC die jongeren in het Engels nieuwswijzer wil maken, vooral op sociale media. Geschikt voor lessen Engels.
Atlas van Stolk: Beeldkraken
Beeldkraken is een project om leerlingen beter te leren omgaan met de beeldcultuur waarin ze leven. Het richt zich op begrijpend en kritisch kijken. De Atlas van Stolk is een beeldcollectie
AFP: Veryfying Climate Claims
Het Franse persbureau AFP stelde een Engelstalige les samen over het kunnen beoordelen van klimaatberichtgeving. Duur 45 minuten.
ANP: Het werk van rechtbanktekenaar Aloys Oosterwijk
Het Algemeen Nederlands Persbureau maakte een korte video over het fenomeen van rechtbanktekeningen, een vorm van beeldcommunicatie.
Hoe onstond het persbureau ANP?
Het Algemeen Nederlands Persbureau ANP geeft uitleg over het persbureau en de geschiedenis ervan. Met historisch videomateriaal.
ANP.. Begin met de feiten
Video waarin het Algemeen Nederlands Persbureau ANP uitlegt hoe het werkt en nieuws selecteert.