Kiki Ritmeijer (20) is jongerenvertegenwoordiger Duurzame Ontwikkeling bij de Nederlandse Jeugdraad (NJR) en was aanwezig tijdens de klimaattop COP28 in Dubai. Ze zag daar met eigen ogen hoe belangrijke beslissingen over de toekomst werden gemaakt én hoe journalisten hierover communiceerden. We stelden haar vijf vragen over klimaatjournalistiek. Kiki: “Als het aan mij lag, zou er meer aandacht aan klimaatverandering besteed mogen worden.”
Welke rol speelt de journalistiek binnen het klimaatdebat?
“Ik merk steeds meer dat de macht bij de menigte ligt en niet bij één persoon. Daar speelt de journalistiek een belangrijke rol in. Klimaatverandering is dé crisis van deze tijd en heeft zoveel nadelige gevolgen. Het zou recht doen als de journalistiek hier meer aandacht aan zou besteden. Ik denk dat het klimaat een te lage prioriteit heeft, terwijl nieuws en media ook een rol hebben om te onderwijzen en te laten zien wat er gebeurt. Klimaatverandering is ingewikkeld en echt niet leuk, maar daardoor is het wel belangrijk dat mensen de juiste informatie hebben waarna ze een mening kunnen vormen.”
Waarom is het belangrijk dat jongeren worden betrokken bij klimaatjournalistiek?
“Journalistiek vormt een groot gedeelte van hoe wij de wereld om ons heen zien en wat wij belangrijk vinden. Klimaatverandering gaat over de toekomst van jongeren. Wij moeten nog even door met de planeet en daarom is het belangrijk dat jongeren een stem krijgen in het hele debat. Want hoe willen wij dat de toekomst eruitziet? Klimaatjournalistiek heeft een belangrijke rol in hoe het debat wordt vormgegeven en heeft de kans om jongeren een stem te geven.”
Wat zijn de uitdagingen voor klimaatjournalistiek?
“In Nederland vinden veel mensen klimaatverandering steeds minder urgent, kijk maar naar de uitslag van de afgelopen verkiezingen, en dat komt omdat we veel andere problemen hebben die prioriteit vragen. Tijdens de COP28 kwamen mensen uit 198 landen samen, die allemaal een andere cultuur hebben. Ik dronk bijvoorbeeld koffie met een mevrouw uit Jordanië en merkte daarbij dat de Engelse taal ons verbindt, maar ook onze zorgen. Op dat moment zie je dat we misschien wel anders lijken, maar dat we allemaal mens zijn en ons om dezelfde dingen zorgen maken. De context waarin we dat doen is alleen anders. Ik weet dat ik terugga naar Nederland waar ik mij zorgen maak over de zeespiegelstijging, maar ik sprak jongeren die zich zorgen maken over of ze überhaupt nog wel kunnen leven in hun land over 30 jaar. En dat was absurd om mee te maken. In Nederland hebben we veel problemen die prioriteit vragen, bijvoorbeeld het woningtekort, de inflatie en het vertrouwen in de politiek. Maar klimaatverandering laat niet op zich wachten. De uitdaging ligt hem dan ook in het actueel maken van het thema, want mensen willen het liever niet horen. In de toekomst moeten we met alles minderen en ik snap goed dat mensen daar klaar mee zijn, maar toch is het de realiteit en moeten we een manier vinden om met het veranderende klimaat om te gaan.”
Is er een balans mogelijk tussen hoopvolle en negatieve klimaatberichtgeving?
“Ja, dat denk ik wel. Waar ik altijd blij van word zijn goednieuwsberichten. De ‘Jonge Klimaatbeweging’ plaatst op Instagram soms berichten met goed nieuws over de klimaatverandering. Bijvoorbeeld als er een akkoord is gesloten of uitvinding is gedaan. Dat stemt je toch positiever over de toekomst, maar veel nieuws is negatief of pessimistisch. Bij de COP28 zag ik dat veel nieuws te nuanceren is. De voorzitter van de COP28 was bijvoorbeeld negatief in het nieuws omdat hij CEO van het staatsoliebedrijf is. Alleen is hij ook CEO van één van de grootste renewable-bedrijven in de Verenigde Arabische Emiraten en daarbovenop is hij ook nog eens bevlogen in de hele klimaatcrisis. Met zijn functies had hij de kans om oliebedrijven en overheden met elkaar in gesprek te laten gaan. Vaak wordt er gezegd dat oliebedrijven erbuiten moeten blijven, maar er is veel geld nodig voor oplossingen voor de klimaatverandering en dat kunnen we niet alleen met publiek geld doen. We hebben privaat geld nodig, bijvoorbeeld van bedrijven. Als je het zo beargumenteert, is het logisch dat ze een plek aan tafel hebben. In het nieuws is er dan een negatief narratief en ontbreekt er nuance, terwijl er ook een positieve draai aan gegeven kan worden.”
Wat hoop je voor de toekomst?
“In de journalistiek hoop ik dat ons narratief meer gehoord wordt, maar ook in de politiek dat we functies krijgen waar jongeren macht krijgen en verandering kunnen doordrukken. Ik hoop dat er nog meer jongeren betrokken worden in het klimaatdebat. Op de COP28 waren er veel landen en overheden met ingewikkelde belangen, maar wij jongeren hebben die ook. We zitten minder vast in het systeem en kunnen daardoor radicaler denken. Het gaat over onze toekomst, waardoor andere belangen minder belangrijk worden. Jongeren komen ook vaker met ideeën waar andere mensen nog niet aan gedacht hadden. Ik hoop dat zij in de breedste zin van het woord niet alleen worden gehoord maar ook een machtspositie krijgen waarin ze die stem kunnen vertegenwoordigen.”
